چرا LPG رفت و CNG آمد؟




به وجود آمدن بحران بنزین و افزایش میزان آلودگی در اواخر دهی 60موجب شد که دولت طرح دوگانه سوز کردن تاکسی و وانت رابا سوخت گاز مایع به مرحله اجرا درآورد. وارداتی بودن این سوخت که مانند بخشی از بنزین مصرفی در کشور از سوی دولت به آن سوبسید تعلق میگرفت و همچنین مشکلات عدیده ای که در پی استفاده از سوخت مذکور به وجود آمد باعث شد که این طرح پس از گذشت پنج سال متوقف شد.

بر این اساس بسیاری از کارشناسان غیر اقتصادی بودن این گاز را یکی دیگر از دلایل توقف طرح گازسوز کردن خودروها دانسته و سوبسید دولتی را مانع پیگیری آن توسط دولت می خوانند.
اما برخی دیگراز کارشناسان با نظر غیر اقتصادی بودن آن مخالفند ومعتقدند نظام غلط قیمت گذاری که در گذشته و در حال حاضر ساری و جاری است موجب غیر اقتصادی شدن آن شده است. این کارشناسان معتقدند در کشورهایی که نظلم اقتصادی آنها مبتنی بر بازار آزاد است استقبال از این سوخت هر روز بیشتر می شود. به طور مثال کشور آلمان در یک سال گذشته تعداد جایگاههای ارائه دهنده گاز مایع را از دو هزارو دویست به سه هزار جایگاه افزایش داده و در انگستان نیز از هزار و دویست به هزار و هشتصد و نود و دو جایگاه افزایش یافته است .

اما دیگر دلایل مخالفان چیست؟

آنها معتقدنداستفاده از سوخت گاز مایع کاهش آلودگی محیط زیست را به همراه ندارد. این در حالی است که موافقان تاکید دارند که براساس آمار موجود میزان آلودگی خودروهای گاز مایع نسبت به خودروهای غیر این سوخت به نسبت قابل توجهی کمتر است.
براساس آزمایشی که در کشور ترکیه صورت گرفته است خودروهای غیر گازسوز با طی مسافت 12 میلیارد و پانصد میلیون کیلومتر در سال باعث ایجاد 68 درصد اکسیدهای ازت شده اند و خودروهای گاز مایع با طی 39 میلیارد و یکصد میلیون کیلومتر تنها 32 درصد آلودگی ایجاد کرده اند.
این امردرخصوص گاز منواکسید کربن نیز صادق است. به عبارتی که تولید این گازدر خودروهای گازسوز در حد کمتر از 1.4 خودرو بنزین سوز است. از سویی میزان هیدروکربن های اشباع نشده در بنزینی 2.57 گرم بر کیلومتر و در مورد گاز مایع این رقم تنها 0.99 گرم است.
گذشته از نظرات موافقان و مخالفان استفاده از این گاز می توان به ذکر این نکته پرداخت که فواید استفاده از این سوخت موجب شده که امروزه عالی ترین استاندارد محیط زیست (استاندارد یورو چهار)برای خودروهای دارای این سوخت در نظر گرفته شود و به همین منظور در حال حاضر کلیه کشورهای اروپایی در حال حرکت به سمت استفاده از این سوخت هستند.
وزن و فشار مخازن داخل کپسول های گاز مایع ایراد دیگری است که مخالفان استفاده از این سوخت مطرح می کنند. این کارشناسان معتقدند که مخازن سوخت گاز مایع بیش از حد سنگین بوده که این امر موجب افزایش وزن خودرو و برهم خوردن تعادل دینامیک خودرو خواهد شد.
اما بر اساس آمار موجود وزن مخازن حدود 1.3 وزن مخزن گاز عادی است و معادل وزن باک خودرو ظرفیت دارد. اما مخزن گاز غیر مایع 1.4 ظرفیت باک ظرفیت دارد.
از سوی دیگر فشار در داخل مخزن گاز مایع فشار اتمسفر است در حالی که گازغیر مایع تحت فشار بالا است که این امر موجب می شود که مخازن گاز غیر مایع به روش جوشکاری تولید نشوند.

- ضرر میلیاردی قطعه سازان

این طرح که از آغاز دهه 60 در کشور اجرا شد به دلیل عدم ایمنی کافی پس از گذشت 5سال متوقف شد و توقف این طرح باعث شد که باز هم بنزین در سبد سوختی کشور یکه تازی کند. اما پس از گذشت دو دهه و تکرار مشکلات تامین بنزین و افزایش
آ لودگی هوا موجب شد این بار مسولان طرح گازسوز کردن خودرو ها را به طور گسترده در برنامه کاری خود قرار دهند.
اما ضرر میلیاردی قطعه سازان در تامین قطعات خودرو های گاز مایع ظاهرا این بار نیز قطعاتی را که به تامین قطعات خودروها با سوخت جدید متعهد شده اند بی اطمینان کرده است. تغییر یکباره سیاست دولت و جایگزین کردن سوخت جدید به جای گاز مایع موجب شد که برخی قطعه سازان مخازن گاز مایع 40 تا 50 میلیارد تومان ضرر کنند.
اما در طرح جدید گاز عادی کشور ما دارای ذخایر غنی گاز طبیعی بوده و نیازی به وارد کردن به کشور وجود ندارد. این امید وجود دارد که این طرح پس از مدتی به سرنوشت گاز مایع دچار نشود.
کارشناسان معتقدند تعداد کشور هایی که دارای ذخایر گاز طبیعی در دنیا هستند بسیار اندک است و صادرات این گاز به این کشورها مشکلات بسیاری را بهمراه دارد .
در خصوص ضریب اطمینان این دو سوخت گفته می شود ضریب اطمینان گاز طبیعی بالاتر از گاز مایع است و تعداد حوادث بوجود آمده برای گاز طبیعی بسیار کمتر از گاز مایع و حتی بنزین است . گاز مایع در اصل همان گاز خانگی است و در حال حاضر بسیاری از مالکان خودروهای گاز مایع از کپسول خانگی برای شارژ خودروی خود استفاه می کنند که این امر موجب شده ضریب ایمنی این خودرها به میزان قابل توجهی کاهش یابد.

- باخیال راحت برانید

علیرضا رهنما کارشناس امور بین الملل گاز می گوید:گاز طبیعی فشرده است که در خانه ها مورد استفاده قرار می گیرد این گاز با فشار 200 بار در کپسولهای گاز طبیعی ذخیره می شود. اما گاز مایع که در گذشته به صورت کپسول مورد استفاده قرار می گرفت همان گاز خودروهای گاز مایع سوز است. گاز مایع طبیعی نبوده بلکه محصولی است که در مرحله پالایش از نفت استخراج می شود و قابلیت اشتعال بالایی دارد و بدلیل انکه سنگین تر از هواست قدرت انفجار آن بیشتر از گاز طبیعی است.
از سویی دیگر در خصوص ضریب ایمنی گاز طبیعی باید عنوان کرد که کپسول های گاز مایع استانداردهای سختگیرانه ای دارند و بهنگام وارد آمدن ضربه به وسیله شیرهای کنترل گاز به صورت اتوماتیک از کپسول خارج می شود که به این وسیله امکان انفجار خودرو به صفر می رسد.
همچنین حادثه های که طی چند سال گذشته رخ داد مربوط به خودروهایی است که به صورت غیر استاندارد و غیر قانونی دوگانه سوز شده اند.
وی درخصوص مشکلاتی که پس از گازسوز شدن برای موتور خودروها ایجاد می شد گفت:چون موتور خودروها بر اساس پایه بنزین ساخته شده اند دچار افت در توان موتور خودروها درحدود 10 الی 15 درصد می شود که این مشکل با نصب موتورهای دوگانه سوز برطرف خواهد شد.
وی درخصوص افت توان خودروها گفت: خودروهایی که در کارخانه دوگانه سوز می شوند افت توان کمتری نسبت به خودروهایی که در کارگاهها دوگانه سوز می شوند خواهند داشت.